Doe-het-zelf door PolePole, onze complete gids

De DIY-trend groeit al enkele jaren en lijkt voorlopig niet te stoppen met groeien. Veel meer dan een modegril is het voor velen een passie, een levensstijl. En dat is niet zonder reden: hoe meer tijd je eraan besteedt, hoe meer je de creatieve inspanning en het resultaat waardeert. Hier is onze DIY-gids zodat je alle nodige informatie hebt om ook zelf aan de slag te gaan of je kennis uit te breiden.

Wat is DIY?

Laten we bij de basis beginnen. DIY, een acroniem voor « Do It Yourself », betekent letterlijk « doe het zelf ». Een woord dat enigszins vergelijkbaar is, maar niet verward mag worden ondanks het misbruik door sommigen, is « craft ». Technisch gezien betekent « craft » eerder « ambacht » of « ambachtelijk »; en inderdaad, er is een verband tussen de twee.

Toch heeft DIY een belangrijk element dat het fundamenteel onderscheidt van het ambacht in de strikte zin: het omvat een tutorial en uitleg die je helpt je creativiteit te benutten met de gegeven techniek. Het kan zeker gaan om zeer eenvoudige methoden die voor iedereen toegankelijk zijn, zodat iedereen zich kan uitdrukken naar eigen inspiratie, maar in sommige gebieden kunnen de technieken zeer gevarieerd en complex zijn.

Laten we het voorbeeld nemen van breien, dat de laatste jaren erg populair is. Leren hoe je een simpele averechte of rechte steek maakt, kost nauwelijks een paar minuten met een YouTube-« tuto » naar keuze, en je bent klaar. Maar als je een hele trui wilt breien met patronen in verschillende kleuren, is het een ander verhaal... Je moet meerdere technieken van knopen en steken leren om elke taak en stap in het maken van je trui te voltooien.

In dit voorbeeld is het niet genoeg om je wat wol, twee breinaalden te geven en je succes te wensen. Je hebt een boek, een leraar of een uitlegvideo nodig om je te begeleiden en je de technieken te leren om zelf te creëren. Doe het « zelf », zeker, maar niet per se « helemaal alleen », of zonder hulp of advies. Op het kruispunt van kunst, ambacht en knutselen biedt de enorme verscheidenheid aan DIY-mogelijkheden alles van heel eenvoudig tot zeer complex.

De verschillende vormen en trends van DIY

Als we wat teruggaan in de tijd, zien we dat de meeste alledaagse voorwerpen (kleding, servies, gereedschap, decoratie...) binnen de – vrij vrije – definitie van DIY vielen die we nu hebben. Want vóór de industrialisatie van de productie van elk object bracht een groot deel van de bevolking tijd door met zelf maken van die voorwerpen: je hoefde geen naaister of borduurpassie te zijn om een klein kleedje of poncho te maken. Ook hoefde je geen professionele meubelmaker te zijn om een houten gereedschap of plank te maken.

Tegenwoordig kruisen verschillende stromingen elkaar om DIY een ongekende groei te geven. Enerzijds is er het ecologisch bewustzijn, dat veel mensen ertoe aanzet de tijd te nemen om dingen zelf te maken. Een goed voorbeeld is cosmetica: naast milieuvriendelijker zijn (besparing op wegwerpplastic), is het zelf maken van je schoonheidsproducten beter voor de gezondheid (door het vermijden van overbodige chemicaliën) en enorm bevredigend als activiteit. Wie heeft er immers nooit willen veranderen in een tovenaar of heks voor een middag om toverdrankjes te maken?

Hetzelfde geldt voor kleding: de comeback van kringloopwinkels opent de deur naar een wereld aan mogelijkheden om kleding te hergebruiken en aan te passen aan je eigen smaak. En dat geldt niet alleen voor kleding: steeds meer particulieren, verenigingen en zelfs bedrijven houden zich bezig met allerlei vormen van hergebruik knutselen. Deze trend heeft een naam: upcycling.

Een combinatie van « recycling » (recycling in het Engels) en « up », wat betekent dat je voorwerpen hergebruikt om er iets nieuws en « beters » van te maken, met meer waarde (economisch of esthetisch). En DIY speelt een enorme rol in deze nieuwe ecologisch verantwoorde golf. We kunnen zelfs zonder twijfel zeggen dat DIY juist het technische deel van deze duurzame consumptiebenadering aanduidt.

Elke techniek vereist eerst leren, daarna oefenen. En hoe meer je oefent, hoe beter je wordt en hoe meer je ervan geniet: een deugdelijke cirkel in elk opzicht! Dit brengt ons bij het volgende punt:

Waarom beginnen met DIY?

Voor het geval je nog niet helemaal overtuigd bent, hier een niet-uitputtende lijst van goede redenen om nu met DIY te beginnen:

• Omdat het ecologisch, verantwoord en duurzaam is: in plaats van je te laten meeslepen door de woede van overconsumptie, kun je best wat meer tijd besteden aan het ontwerpen, creëren, verbeteren en aanpassen van je dagelijkse voorwerpen, met gebruik van hergebruikte materialen die per definitie weinig tot geen extra grondstoffen nodig hebben en dus minder impact op het milieu hebben. In deze tijden... is het tijd.
  
  
• Omdat het voor iedereen toegankelijk is: misschien ben je niet zo van het breien, maar hou je van knutselen. Misschien is het geen van beide, maar is schilderen en plakken jouw ding. Het maakt niet uit welk gebied je aantrekt, of je nu heel « handmatig » bent of niet : je vindt altijd iets om te doen met DIY. Van de eenvoudigste (zoals onze DIY-beeldjes) tot de meest complexe (zoals je eigen hut bouwen), er is voor elk wat wils en voor alle leeftijden!
  
  
• Omdat het bevredigend, lonend en zo leuk is dat het snel verslavend wordt: ja, of het nu een tweedehands meubelstuk is of een ambachtelijk object met een artistieke aanpak, een voorwerp met een verhaal hebben is echt aangenamer dan een massaproduct waarvan je niet weet waar het vandaan komt. Maar je eigen persoonlijke touch kunnen toevoegen en het helemaal aanpassen aan je smaak is heerlijk. Het is zo fijn om naar een onderdeel van je interieur te kijken en te zeggen « dat heb ik zelf gemaakt »!
  
  
• Omdat het een vaardigheid is en het je energie geeft: in een tijd waarin het razendsnelle systeem waarin we leven ter discussie wordt gesteld, biedt DIY je een uitweg, een kans om je te heroriënteren op het essentiële, terug te gaan naar de basis. En daarbij leer je elke keer iets nieuws als je bezig bent; dat geeft je steeds meer zelfstandigheid, zelfvertrouwen en kennis. En dat is de grootste rijkdom.
  
  
• Omdat er geen grenzen zijn om je creativiteit te uiten: blijf niet vastzitten in de frustratie van het dagelijks leven. Iedereen heeft behoefte om bepaalde emoties te uiten, ideeën te delen, en dat op zijn eigen manier te doen. Je hoeft jezelf niet als een « kunstenaar » te zien: iedereen heeft zijn eigen gevoeligheid en creativiteit. DIY is een constructieve en speelse manier om je inspiratie vorm en leven te geven.